Doradztwo online
ABC wolontariatu
1. Co to jest wolontariat?
Wolontariat (łac. volontarius – dobrowolny) – jest to dobrowolna, bezpłatna, świadoma praca na rzecz innych osób lub całego społeczeństwa, która wykracza poza związki rodzinne, przyjacielskie i koleżeńskie.
2. Kto może zostać wolontariuszem?
W praktyce wolontariuszem może zostać każdy. Tak naprawdę jedynym warunkiem zostania wolontariuszem jest chęć niesienia bezinteresownej pomocy osobom potrzebującym. Bezinteresownej, to znaczy takiej, za którą nie oczekuje się ani nie wymaga wynagrodzenia materialnego. Dla wolontariusza swoistego rodzaju wynagrodzeniem (niematerialnym) jest spełnienie swoich motywacji, poczucie bycia potrzebnym, uznanie w oczach innych, itp.
Wolontariuszem jest każda osoba (fizyczna), która dobrowolnie i bez wynagrodzenia wykonuje świadczenia na rzecz uprawnionych organizacji i instytucji na zasadach określonych w ustawie o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie.
Wolontariusz musi posiadać kwalifikacje i spełniać wymagania odpowiednie do rodzaju i zakresu wykonywanych świadczeń, tylko wtedy, gdy obowiązek ten wynika z przepisów prawnych.
3. Czy prawo polskie w jakikolwiek sposób określa działalność wolontariatu?
Tak, działalność wolontariatu w prawie polskim jest określana ustawą o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie. Została opublikowana w Dz. U. nr 96 poz. 873 a przepisy wprowadzające ustawę w Dz. U. nr 96 poz. 974.
Ustawa weszła w życie 29 czerwca 2003 roku z wyjątkiem art. 5 ust. 1 pkt 1 i ust. 4 art. 11-34 oraz art. 35 ust 2 pkt 5, które wejdą w życie z dniem 1 stycznia 2004 roku
Przepisy wprowadzające ustawę weszły w życie 29 czerwca 2003 roku z wyjątkiem art. 3 - 4 oraz 6-14 art. 116-19 oraz art. 21-23, które wejdą w życie z dniem 1 stycznia 2004 roku.
Przepisy wprowadzające ustawę weszły w życie 29 czerwca 2003 roku z wyjątkiem art. 3 - 4 oraz 6-14 art. 116-19 oraz art. 21-23, które wejdą w życie z dniem 1 stycznia 2004 roku.
Oprócz ustawy, kwestie dotyczące działalności wolontariackiej regulują także inne akty prawne.
4. Jak należy rozumieć pojęcie działalności charytatywnej?
Poprzez pojęcie działalności charytatywnej rozumiemy wsparcie zarówno materialne, jak też duchowe osób biednych i potrzebujących pomocy. Jest to także miłosierdzie i dobroczynność skierowana do najuboższych.
5. Kto może korzystać ze świadczeń wolontariusza?
Ze świadczeń wolontariusza mogą korzystać następujące instytucje:
• Organizacje pozarządowe. Większość organizacji pozarządowych korzysta z pomocy wolontariuszy. Działają oni dla dobra publicznego w ramach szeroko rozumianej pomocy społecznej, ochrony zdrowia, edukacji i ekologii. Ze świadczeń wolontariuszy mogą korzystać również międzynarodowe organizacje pozarządowe działające w Polsce.
• Organy administracji publicznej oraz jednostki im podległe lub przez nie nadzorowane. Wolontariusz w instytucji publicznej może poznać zasady funkcjonowania państwa i dużych instytucji. Taki wolontariat to także okazja do pracy w zespole ludzi o dużym doświadczeniu zawodowym Dzięki pracy ochotników będzie można rozszerzyć zakres usług pomocy społecznej, służby zdrowia, rehabilitacji, poradnictwa pracy, kultury, wymiaru sprawiedliwości, oświaty, sportu i turystyki czy resocjalizacji.
• Stowarzyszenia jednostek samorządu terytorialnego.
• Podmioty kościelne prowadzące działalność pożytku publicznego. Nie mogą korzystać ze świadczeń wolontariuszy podmioty w zakresie prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej.
• Organy administracji publicznej oraz jednostki im podległe lub przez nie nadzorowane. Wolontariusz w instytucji publicznej może poznać zasady funkcjonowania państwa i dużych instytucji. Taki wolontariat to także okazja do pracy w zespole ludzi o dużym doświadczeniu zawodowym Dzięki pracy ochotników będzie można rozszerzyć zakres usług pomocy społecznej, służby zdrowia, rehabilitacji, poradnictwa pracy, kultury, wymiaru sprawiedliwości, oświaty, sportu i turystyki czy resocjalizacji.
• Stowarzyszenia jednostek samorządu terytorialnego.
• Podmioty kościelne prowadzące działalność pożytku publicznego. Nie mogą korzystać ze świadczeń wolontariuszy podmioty w zakresie prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej.
6. Co należy do obowiązków wolontariusza?
Wolontariusz powinien posiadać kwalifikacje i spełniać wymagania odpowiednie do rodzaju i zakresu świadczonej pomocy (jeżeli taki obowiązek wynika z przepisów prawa, np. w przypadku pomocy medycznej osobom bezdomnym lub w przypadku wolontariuszy na stanowisku nauczyciela). Wolontariusz również jest zobligowany do wywiązania się z obowiązków określonych w porozumieniu, nawet jeśli nie przybrało ono formy pisemnej. Jest odpowiedzialny również za dbanie o powierzony majątek.
7. Jakie obowiązki ma organizacja względem swoich wolontariuszy?
Organizacje korzystające ze świadczeń wolontariuszy zgodnie z ustawą mają obowiązek:
- zapewnić odpowiednie środki ochrony indywidualnej uzależnione od rodzaju świadczeń i zagrożeń związanych z ich wykonywaniem
- informować wolontariusza o ryzyku dla zdrowia i bezpieczeństwa związanym z wykonywanymi świadczeniami oraz o zasadach ochrony przed zagrożeniami;
- zapewnić higieniczne i bezpieczne warunki pracy;
- pokrywać koszty podróży służbowych i diet wolontariusz
- zapewnić ubezpieczenie od następstw nieszczęśliwych wypadków, jeżeli wolontariusz wykonuje świadczenia przez okres nie dłuższy niż 30 dni.
Ponadto, na żądanie wolontariusza potwierdza na piśmie treść porozumienia, wydaje pisemne zaświadczenie oraz opinię o wykonywaniu świadczeń. Organizacja może pokryć inne niezbędne koszty ponoszone przez wolontariusza oraz koszty szkoleń.
8. Jak powinno wyglądać porozumienie zawierane z wolontariuszem?
Jeżeli świadczenie wolontariusza jest wykonywane przez okres dłuższy niż 30 dni porozumienie zostaje sporządzone na piśmie. Jeżeli porozumienie będzie zawierane na okres krótszy niż 30 dni korzystający jest zobowiązany potwierdzić na piśmie treść porozumienia, tylko wtedy gdy wolontariusz zażąda takiego potwierdzenia.
Takie obowiązki ma organizacja wobec wolontariusza, ale zawsze należy pamiętać, że wolontariusz będzie najlepiej wykonywał swoją pracę, wtedy kiedy będzie utożsamiał się z wartościami organizacji.
Takie obowiązki ma organizacja wobec wolontariusza, ale zawsze należy pamiętać, że wolontariusz będzie najlepiej wykonywał swoją pracę, wtedy kiedy będzie utożsamiał się z wartościami organizacji.
9. Czy osoby, które chcą pracować jako wolontariusze muszą uczestniczyć w jakichś specjalistycznych szkoleniach?
Zarówno kandydaci na wolontariuszy, jak również przyszli organizatorzy ich pracy powinni wziąć udział w szkoleniach przedstawiających problematykę wolontariatu, przynajmniej w sposób ogólny. Jest to bardzo pomocne i pozwala przyszłym wolontariuszom na spojrzenie z dystansem na własne oczekiwania i wyobrażenia, z kolei organizatorom pozwoli na szersze spojrzenie na własną organizację. Obydwie strony powinny poznać swoje prawa i obowiązki względem siebie.
Natomiast przyszli wolontariusze organizacji, w której będą funkcjonować powinni zostać być szczegółowo zapoznani z celami i zasadami realizacji.
Natomiast przyszli wolontariusze organizacji, w której będą funkcjonować powinni zostać być szczegółowo zapoznani z celami i zasadami realizacji.
10. Czym jest działalność pożytku publicznego?
Działalność pożytku publicznego jest działalność prowadzona przez organizacje pozarządowe w sferze zadań publicznych obejmujące następujące zadania: pomoc społeczną; działalność charytatywną; podtrzymywanie tradycji narodowej; ochrona i promocja zdrowia; promocja zatrudnienia; działalność na rzecz równych praw kobiet i mężczyzn; działalność wspomagająca rozwój gospodarczy; nauka, edukacja, oświata i wychowanie; kultura, sztuka; ekologia; bezpieczeństwo publiczne; upowszechnianie i ochrona praw i wolości człowieka; działania na rzecz integracji europejskiej i inne.
11. Co to jest trzeci sektor?
Trzeci sektor jest to przestrzeń publiczna, w obrębie której działają organizacje pozarządowe. Można by zadać tutaj pytanie, dlaczego trzeci? Otóż dlatego, ponieważ w odróżnieniu od sektora pierwszego (którym jest administracja państwowa) i sektora drugiego (biznes), podejmowane są tu sformalizowane działania społeczne, które nie są działalnością państwa, ani też nie przynoszą zysku.
12. Czy korzystający z pomocy wolontariatu ma obowiązek przeprowadzenia szkoleń BHP dla wolontariuszy?
Obowiązek informowania wolontariusza o ryzyku dla zdrowia i bezpieczeństwa, związanym z wykonywaniem świadczeń na zasadzie wolontariatu, a także o zasadach ochrony przed potencjalnym zagrożeniem, nie jest jednoznaczny z obowiązkiem zorganizowania szkoleń z zakresu BHP w takim wymiarze jak szkoleń dla pracowników etatowych. Obowiązek informowania o przepisach BHP, który wynika z art. 45 ust. 1 pkt. Ustawy, może przybierać różne formy, w zależności od możliwości korzystającego. Może to mieć zarówno charakter rozmowy z wolontariuszem, jak też przekaz w postaci ulotki, broszury (albo w innej dostępnej formie). Dla organizacji, korzystającej z pomocy wolontariatu istotne jest to, aby wolontariusz potwierdził fakt, iż został poinformowany o ryzyku dla zdrowia i bezpieczeństwa, jaką niosą ze sobą wykonywane świadczenia, a także to, że wie on o zasadach ochrony przed zagrożeniami. Wolontariusz winien znać też swoje prawa i obowiązki.
13. Czy cudzoziemiec może zostać wolontariuszem w Polsce?
Zgodnie z ustawą o wolontariacie (art. 42 ust.1), świadczenie wolontariuszy odpowiada świadczeniu pracy, nie jest jednak świadczeniem pracy lub usług. W związku z tym wolontariusz – cudzoziemiec nie musi posiadać zezwolenia na pracę, aby zostać wolontariuszem. Wolontariuszami mogą być nie tylko obywatele polscy, ale także cudzoziemcy legalnie przebywający w Polsce.
14. Jakie świadczenia przysługują wolontariuszowi, który ulegnie wypadkowi przy wykonywaniu świadczeń na rzecz korzystającego?
Wolontariuszowi, który wykonuje świadczenia przez okres dłuższy niż 30 dni przysługuje zaopatrzenie z tytułu wypadków przy wykonywaniu świadczeń na podstawie ustawy z dnia 30 października 2002 r. o zaopatrzeniu z tytułu wypadków lub chorób zawodowych powstałych w szczególnych okolicznościach (Dz. U. Nr 199, poz. 1674 ze zm.) zwana dalej ustawą wypadkową.
Wolontariuszowi, który stał się niezdolny do pracy całkowicie lub częściowo wskutek wypadku w szczególnych okolicznościach przysługuje renta z tytułu niezdolności do pracy: na stałe - jeżeli niezdolność do pracy jest trwała, lub na okres wskazany w decyzji organu rentowego - jeżeli niezdolność do pracy jest okresowa (art. 4 ust.1 ustawy wypadkowej).
Wolontariuszowi, który doznał stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu spowodowanego wypadkiem w szczególnych okolicznościach, przysługuje jednorazowe odszkodowanie z tytułu tego uszczerbku, jeżeli osoba ta wskutek wypadku stała się całkowicie niezdolna do pracy (art. 4 ust.2 ustawy wypadkowej).
Wolontariuszowi, który stał się niezdolny do pracy całkowicie lub częściowo wskutek wypadku w szczególnych okolicznościach przysługuje renta z tytułu niezdolności do pracy: na stałe - jeżeli niezdolność do pracy jest trwała, lub na okres wskazany w decyzji organu rentowego - jeżeli niezdolność do pracy jest okresowa (art. 4 ust.1 ustawy wypadkowej).
Wolontariuszowi, który doznał stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu spowodowanego wypadkiem w szczególnych okolicznościach, przysługuje jednorazowe odszkodowanie z tytułu tego uszczerbku, jeżeli osoba ta wskutek wypadku stała się całkowicie niezdolna do pracy (art. 4 ust.2 ustawy wypadkowej).
15. Czy osoba bezrobotna może być wolontariuszem bez utraty prawa do zasiłku dla bezrobotnych?
Osoba bezrobotna będąca wolontariuszem, posiadająca jednocześnie prawo do zasiłku, nie traci go, gdyż zgodnie z przepisami ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie wolontariuszem jest osoba, która ochotniczo i bez wynagrodzenia wykonuje świadczenia na zasadach określonych tą ustawą.
Stosunek prawny łączący korzystającego z wolontariuszem nie jest stosunkiem pracy tylko stosunkiem cywilnoprawnym a wykonywane przez wolontariusza świadczenie na rzecz korzystającego jest świadczeniem odpowiadającym świadczeniu pracy, a nie świadczeniem pracy lub usług.
Tym samym bezrobotny, który świadczy pomoc jako wolontariusz w dalszym ciągu jest osobą niezatrudnioną i nie wykonującą innej pracy zarobkowej, a także nie osiąga z tego tytułu żadnego dochodu oraz jest zdolny i gotowy do podjęcia zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym w danym zawodzie lub służbie.
Wolontariat jest formą aktywności zawodowej, którą wolontariusz będzie mógł się wykazać podczas poszukiwania zatrudnienia. Wolontariusz ma inny status niż pracownik dlatego świadczenie wolontariusza nie będzie wpływało na jego przyszłe uprawnienia pracownicze np.: na długość przysługującego pracownikowi urlopu wypoczynkowego. Okres pracy w charakterze wolontariusza nie ma wpływu na uzyskanie prawa do renty lub emerytury oraz na wysokość tych świadczeń, ponieważ nie jest zaliczany do okresów składkowych ani nieskładkowych.
Stosunek prawny łączący korzystającego z wolontariuszem nie jest stosunkiem pracy tylko stosunkiem cywilnoprawnym a wykonywane przez wolontariusza świadczenie na rzecz korzystającego jest świadczeniem odpowiadającym świadczeniu pracy, a nie świadczeniem pracy lub usług.
Tym samym bezrobotny, który świadczy pomoc jako wolontariusz w dalszym ciągu jest osobą niezatrudnioną i nie wykonującą innej pracy zarobkowej, a także nie osiąga z tego tytułu żadnego dochodu oraz jest zdolny i gotowy do podjęcia zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym w danym zawodzie lub służbie.
Wolontariat jest formą aktywności zawodowej, którą wolontariusz będzie mógł się wykazać podczas poszukiwania zatrudnienia. Wolontariusz ma inny status niż pracownik dlatego świadczenie wolontariusza nie będzie wpływało na jego przyszłe uprawnienia pracownicze np.: na długość przysługującego pracownikowi urlopu wypoczynkowego. Okres pracy w charakterze wolontariusza nie ma wpływu na uzyskanie prawa do renty lub emerytury oraz na wysokość tych świadczeń, ponieważ nie jest zaliczany do okresów składkowych ani nieskładkowych.
16. Czy organizacja korzystająca z pomocy wolontariuszy, ma obowiazek poddawania ich badaniom lekarskim?
Organizacja, która korzysta z pomocy wolontariatu, nie ma żadnego obowiązku poddawania wolontariuszy badaniom lekarskim (ustawa o wolontariacie nie narzuca takiego obowiązku).
17. Co to jest workcamp?
Workcampy są to kilkutygodniowe projekty, w ramach których międzynarodowa grupa wolontariuszy wykonuje prace na rzecz społeczności lokalnej, np. sadzi drzewa, stawia płoty, pracuje z dziećmi oraz ludźmi starszymi. Wolontariusze muszą wypracować określoną ilość godzin; często jest to pełne osiem godzin pracy. W zamian otrzymują zakwaterowanie i wyżywienie. Workcampy często organizowane są w bardzo atrakcyjnych miejscach.
18. W jakich sytuacjach świadczenia z tytułu wypadku nie przysługują wolontariuszowi?
Świadczenia z tytułu wypadku przy wykonywaniu świadczeń na rzecz korzystającego nie przysługują wolontariuszowi jako osobie poszkodowanej na skutek wypadku, który nastąpił z winy umyślnej bądź rażącego zaniedbania tej osoby.
Nie przysługują one także osobie poszkodowanej, która będąc w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środków odurzających lub substancji psychotropowych, w znacznym stopniu przyczyniła się do spowodowania wypadku, o ile powyższy stan został udokumentowany w aktach sprawy przez odpowiednie organy policji lub prokuratury.
Nie przysługują one także osobie poszkodowanej, która będąc w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środków odurzających lub substancji psychotropowych, w znacznym stopniu przyczyniła się do spowodowania wypadku, o ile powyższy stan został udokumentowany w aktach sprawy przez odpowiednie organy policji lub prokuratury.
19. Czy wolontariusza można uznać za pracownika?
Wolontariusz nie jest pracownikiem, ponieważ nie pobiera wynagrodzenia za wykonane świadczenia. Są one bowiem wykonywane na podstawie porozumienia, a nie umowy o pracę (art.3 w zw. z art.42 ustawy). Ponadto, świadczenie wykonywane przez wolontariusza nie jest świadczeniem pracy, lecz świadczeniem odpowiadającym świadczeniu pracy.
20. Od czego zależy ubezpieczenie zdrowotne dla wolontariusza?
Zgodnie z art. 46 ust.1 ustawy wolontariuszowi mogą przysługiwać świadczenia zdrowotne na zasadach przewidzianych w przepisach o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym.
Ubezpieczenie zdrowotne wolontariusza zależy od woli korzystającego oraz od tego, czy wolontariusz nie jest objęty ubezpieczeniem zdrowotnym z innego tytułu (np. z tytułu umowy o pracę). Jeśli korzystający podejmie decyzję o tym, żeby ubezpieczyć wolontariusza będzie zobowiązany do opłacenia składki na to ubezpieczenie. Podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne stanowi kwota 760 zł.
Objęcie ubezpieczeniem zdrowotnym nastąpi z dniem określonym w umowie zawartej przez korzystającego z Funduszem. Natomiast ubezpieczenie to wygaśnie z dniem rozwiązania umowy lub po upływie miesiąca nieprzerwanej zaległości w opłacaniu składek (art. 21 ustawy Przepisy wprowadzające ustawę o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie).
Ubezpieczenie zdrowotne wolontariusza zależy od woli korzystającego oraz od tego, czy wolontariusz nie jest objęty ubezpieczeniem zdrowotnym z innego tytułu (np. z tytułu umowy o pracę). Jeśli korzystający podejmie decyzję o tym, żeby ubezpieczyć wolontariusza będzie zobowiązany do opłacenia składki na to ubezpieczenie. Podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne stanowi kwota 760 zł.
Objęcie ubezpieczeniem zdrowotnym nastąpi z dniem określonym w umowie zawartej przez korzystającego z Funduszem. Natomiast ubezpieczenie to wygaśnie z dniem rozwiązania umowy lub po upływie miesiąca nieprzerwanej zaległości w opłacaniu składek (art. 21 ustawy Przepisy wprowadzające ustawę o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie).
21. Czy świadczenia wykonywane przez wolontariusza są wliczane do stażu pracy?
Zgodnie z ustawą, wolontariusz nie jest pracownikiem, zaś świadczenie przez niego wykonywane nie jest świadczeniem pracy, a jedynie odpowiada świadczeniu pracy. W rezultacie, świadczenia wykonywane na zasadzie wolonatriatu nie będą wpływać na staż pracy, ani na objęcie ubezpieczeniem społecznym z tytułu porozumienia o wolontariacie na rzecz korzystającego.
22. Czy wolontariusz może działać na rzecz przedsiębiorców?
Ze względu na cel i charakter świadczeń wolontariuszy nie jest dopuszczalne, aby wykonywali oni świadczenia na rzecz przedsiębiorców i innych podmiotów prowadzących działalność gospodarczą. Wolontariusze nie powinni również zastępować pracowników a jedynie uzupełniać ich pracę.
23. Od czego uzależnione jest ubezpieczenie zdrowotne dla wolontariusza?
Zgodnie z art. 46 ust.1 ustawy wolontariuszowi mogą przysługiwać świadczenia zdrowotne na zasadach przewidzianych w przepisach o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym.
Ubezpieczenie zdrowotne wolontariusza zależy od woli korzystającego oraz od tego, czy wolontariusz nie jest objęty ubezpieczeniem zdrowotnym z innego tytułu (np. z tytułu umowy o pracę). Jeśli korzystający podejmie decyzję o tym, żeby ubezpieczyć wolontariusza będzie zobowiązany do opłacenia składki na to ubezpieczenie.
Objęcie ubezpieczeniem zdrowotnym nastąpi z dniem określonym w umowie zawartej przez korzystającego z Funduszem. Natomiast ubezpieczenie to wygaśnie z dniem rozwiązania umowy lub po upływie miesiąca nieprzerwanej zaległości w opłacaniu składek (art. 21 ustawy Przepisy wprowadzające ustawę o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie).
Ubezpieczenie zdrowotne wolontariusza zależy od woli korzystającego oraz od tego, czy wolontariusz nie jest objęty ubezpieczeniem zdrowotnym z innego tytułu (np. z tytułu umowy o pracę). Jeśli korzystający podejmie decyzję o tym, żeby ubezpieczyć wolontariusza będzie zobowiązany do opłacenia składki na to ubezpieczenie.
Objęcie ubezpieczeniem zdrowotnym nastąpi z dniem określonym w umowie zawartej przez korzystającego z Funduszem. Natomiast ubezpieczenie to wygaśnie z dniem rozwiązania umowy lub po upływie miesiąca nieprzerwanej zaległości w opłacaniu składek (art. 21 ustawy Przepisy wprowadzające ustawę o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie).
24. Czy wolontariusz otrzymuje wynagrodzenie?
Zgodnie z art. 2 ust 3 ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie wolontariusz wykonuje świadczenia na rzecz korzystającego ochotniczo i bez wynagrodzenia. Z powyższego wynika, że wolontariusz za wykonywane przez siebie świadczenia nie może otrzymywać wynagrodzenia.
wróć
Ilość odwiedzających osób: 23471
Copyright © 2008, Projekt i wykonanie: Three Colours oraz "MFTP" Web Design Jaromir Brański